Trip 100 [8] Franeker: 'hemels' interessant

Prachtige bakkerswinkel met heerlijke koffie

Vanmorgen zijn we bijtijds vertrokken vanuit Harlingen: om 11:00 uur werden we met de groep van 21 mensen verwacht bij het Planetarium in Franeker. Op de camping hadden ze gisteren op ons gerekend: we hebben ergens een 'rekenfoutje' gemaakt in dagen en overnachtingen. Maar vandaag op morgen bleek gelukkig ook geen probleem. Iedereen vond een voldoende verharde plek om te staan. Wij waren de eersten die binnenkwamen (9:15u) en toen was de receptie nog niet bezet. Maar ook dat werd opgelost.

Stipt op tijd was iedereen bij het  planetarium. De Planetariumkamer en het indrukwekkende raderwerk vormen het oudste planetarium ter wereld dat nog werkt. Maar er is meer te zien! De voormalige wolkammerij van Eisinga, astronomische instrumenten, een filmzaal, wisselende exposities en aandacht voor moderne sterrenkunde. Maar het indrukwekkendst vind ik toch het radarwerk boven het plafond.

Een lesje sterrenkunde voordat je de Planetariumkamer betreedt. Gelukkig nooit getroffen door brand of Duitse (of geallieerde) bommen. Wel een keer door verwaarlozing, maar dat is later opgelost door de maker zelf, Eisinga dus. 

Sinds september 2023 is het planetarium Unesco cultureel erfgoed.

De Planetariumkamer (eind 19e eeuw) is waar het allemaal 'om draait' in het Eise Eisinga Planetarium. Het model van de zon met de zes planeten die eromheen draaien, werkt nog steeds. Daarmee is het het oudste werkende planetarium ter wereld. Bij een bezoek krijg je uitleg in de Planetariumkamer. Deze uitleg duurt ongeveer een kwartier. Wij troffen dit keer een duidelijk minder bevlogen spreker dan de keer hiervoor.

Is het plafond al bijzonder, je gelooft je ogen niet als je boven het plafond het raderwerk ziet dat alles in beweging brengt en houdt. Met als energiebron... een slinger van een staartklok.

Alles is onveranderd en alles werkt nog steeds. Tijd, maanstand, zon... alleen de jaartallen moeten één keer in de 23 jaar worden bijgewerkt. En bij een schrikkeljaar wordt 28 februari twee keer gebruikt door twee schroefjes los te maken, een rad op te tillen en een dag terug te zetten.

Behalve 'het plafond' is er nog veel meer te bewonderen in het planetarium in Franeker.

Natuurlijk ben ik ook even naar het Elfstedenbruggetje geweest. Dit is tenslotte de CamperElfstedentocht.

In Franeker is een stadswandeling uitgezet die je langs de belangrijkste monumenten voert.

Kortom: ook het bezoek aan Franeker was bijzonder geslaagd.