Van Gogh, Klimt, schaatsplezier en... fouten

Telefoonfoto Pixel 7

Vrouwen   Gustav Klimt en Vincent van Gogh: een combinatie die ik niet kan weerstaan. Gustav Klimt (1862- 1918) is een van de aansprekendste kunstenaars uit de westerse kunstgeschiedenis. Zijn gouden en decoratieve schilderijen en sterke vrouwenportretten zijn wereldberoemd. Ik bezocht ooit eerder ergens een tentoonstelling - ik weet niet eens meer waar. Maar nu dus in Amsterdam - nog tot en met 8 januari 2023. En ja, het was prachtig!

Beethoven en Klimt

Beethoven   Gustav Klimt maakte een fries dat hij baseerde op het laatste deel van de negende symfonie van Beethoven. Je kunt het lezen over drie wanden als een soort stripverhaal.

Freude   Dit werk, het beroemde Beethoven fries, is op meer manieren interessant. De kunstenaars waren idealisten die droomden van een betere samenleving, waarin de kunst een belangrijke rol zou spelen. Datzelfde ideaal had ook de dichter Schiller in 1785, toen hij een groot gedicht schreef voor de vrijmetselaarsloge van Dresden, met als titel “Ode an die Freude”. 

In het Van Goghmuseum kun je er ook
even bij gaan liggen.

Wagner   In vele verzen wordt er een utopische wereld geschetst waarin de mensheid zich weet los te maken van allerlei wereldse verzoekingen en door de kunsten tot grote hoogte kan komen. Beethoven selecteerde een aantal verzen van dat gedicht en op basis daarvan schreef hij het slotdeel van de negende symfonie. We horen dan letterlijk de tekst van Schiller, gezongen door solisten en een koor. Richard Wagner probeerde te achterhalen hoe Beethoven in zijn muziek deze tekst had geïnterpreteerd. Zijn analyse is dan weer de basis voor het beeldende werk, het Beethoven fries, van Gustav Klimt. Er is zo een lijn van Schiller via Beethoven en Wagner naar Klimt te maken. Grofweg zou je kunnen zeggen dat er een verbinding is gemaakt tussen de idealen van de eerste Weense school, (vergelijkbaar met de ideeën van de verlichting), en de idealen van de tweede Weense school, (vergelijkbaar met de idealen van de Wiener Secession.)

Inhoud   Het Beethoven fries vertelt dat verhaal. Maar het is een verhaal voor insiders. Zoals grottekeningen uit de prehistorie moeilijk geïnterpreteerd kunnen worden. Die hangen samen met het religieuze leven van die mensen. Zo moet je ook het Beethoven fries niet alleen lezen als een mooi kunstwerk, nee, het gaat tegelijk ergens over. Meer hierover lezen kan hier.

IJs   Na deze culturele rondgang liepen we via de tijdelijke ijsbaan voor het Rijksmuseum. Altijd mooi om te zien.

Fout   De goede avond werd besloten met een bijeenkomst over fouten. Iedereen maakt wel eens fouten, maar wat is een fout eigenlijk? De Jonge Akademie in het KNAW Trippenhuis in Amsterdam organiseerde een bijeenkomst waarin drie wetenschappers en een kunstenaar naar het concept ‘fout’ kijken.
Wat gebeurt er in ons hoofd als we ons vergissen? Is een fout maken altijd slecht, of soms juist productief? En waarom zijn fouten in een kunstwerk juist goed? Een interdisciplinair gesprek over fouten, vanuit de filosofie, informatica, hersenwetenschap en fotografie.
Sprekers waren Ellen de Bruijn, hoogleraar neurocognitieve klinische psychologie, Universiteit Leiden (Foutje? Bedankt! Hoe ons brein omgaat met fouten, negatieve feedback, onzekerheid en andere nuttige signalen), Han Thomas Adriaenssen, universitair hoofddocent geschiedenis van de filosofie,  Rijksuniversiteit Groningen (Goede Fouten. Biologie en Filosofie in de Zeventiende Eeuw) , Jan Dirk van der Burg, fotograaf, voormalig Fotograaf des Vaderlands (Fouten des Vaderlands) en Cynthia Liem, universitair hoofddocent transdisciplinaire datawetenschap en verantwoorde AI-inzet, Technische Universiteit Delft (Waarom fouten vermijden contraproductief is - in muziek, AI en wetenschap).

Extra leuk was de aanwezigheid van onze zoon Ruben, een goede bekende van Van der Burg, met wie we na afloop nog een leuk gesprek hadden. 

Kunst en cultuur, wetenschap en tussendoor een heerlijk diner bij Piccolo Mondo, ristotante Italiano.